Dopamin hormonu, vücudumuzda
doğal olarak bulunan bir kimyasaldır. Bir nörotransmitterdir, yani vücuttan
beyne sinyal gönderir.
Dopamin, yaptığımız hareketleri ve duygusal tepkilerini kontrol etmede rol oynar. Dopaminin doğru dengesi hem fiziksel hem de zihinsel sağlığımız için hayati tönem taşır.
Ruh halini, uykuyu, hafızayı, öğrenmeyi, konsantrasyonu ve motor kontrolü etkileyen hayati beyin fonksiyonları, bir kişinin vücudundaki dopamin seviyeleri ile ilişkilidir. Dopamin eksikliği, depresyon ve Parkinson hastalığı gibi bazı tıbbi durumlarla da bağlantılı görünmektedir.
Dopamin eksikliği, vücut tarafından üretilen dopamin miktarındaki bir azalmaya veya beyindeki reseptörlerle ilgili sorunlara bağlı olarak ortaya çıkabilir.
Dopamin eksikliğine bağlı bazı belirtiler şunlardır:
Dopamin, yaptığımız hareketleri ve duygusal tepkilerini kontrol etmede rol oynar. Dopaminin doğru dengesi hem fiziksel hem de zihinsel sağlığımız için hayati tönem taşır.
Ruh halini, uykuyu, hafızayı, öğrenmeyi, konsantrasyonu ve motor kontrolü etkileyen hayati beyin fonksiyonları, bir kişinin vücudundaki dopamin seviyeleri ile ilişkilidir. Dopamin eksikliği, depresyon ve Parkinson hastalığı gibi bazı tıbbi durumlarla da bağlantılı görünmektedir.
Dopamin eksikliği, vücut tarafından üretilen dopamin miktarındaki bir azalmaya veya beyindeki reseptörlerle ilgili sorunlara bağlı olarak ortaya çıkabilir.
 |
| Dopamin eksikliği depresyon, Parkinson, şizofreni ve bağımlılıkla ilişkilidir. |
Dopamin Eksikliği Belirtileri
Dopamin eksikliği belirtileri altta yatan nedene göre değişiklik gösterir. Örneğin, Parkinson hastalığı olan bir kişi, ilaç kullanımı nedeniyle düşük dopamin seviyesine sahip bir kişiden çok farklı belirtiler yaşayacaktır.Dopamin eksikliğine bağlı bazı belirtiler şunlardır:
- Kas krampları, spazmları veya titremeleri
- Huzursuz bacak sendromu
- Ağrı ve sızılar
- Kaslarda sertleşme
- Denge kaybı
- Kabızlık
- Yeme ve yutma güçlüğü
- Kilo kaybı veya kilo alımı
- Gastroözofageal reflü hastalığı
- Sık zatürre olmak
- Uyku sorunları
- Enerji düşüklüğü
- Odaklanamama
- Normalden daha yavaş hareket etmek veya konuşmak
- Yorgun hissetmek
- İsteksiz hissetmek
- Açıklanamayan nedenlerle üzgün veya ağlamaklı hissetmek
- Umutsuz hissetmek
- Düşük benlik saygısı
- Suçluluk hissetmek
- Endişeli hissetme
- İntihar veya kendine zarar verme düşünceleri
- Cinsel isteksizlik
- Halüsinasyonlar
- Hezeyanlar
- İçgörü veya öz farkındalık eksikliği
Dopamin Eksikliği Nedenleri
Düşük dopamin düzeyleri çok
sayıda zihinsel hastalıkla bağlantılıdır, ancak doğrudan bu hastalıklara neden
olmaz. Dopamin eksikliğine
bağlı en yaygın sağlık sorunları şunlardır:
Bağımlılık yapan maddelerin kullanımının dopamin düzeylerini etkileyebileceği düşünülmektedir. Çalışmalar, tekrarlanan madde kullanımının dopamin hücresi aktivasyonu ve sinyalizasyonu için gereken eşik değerleri değiştirebileceğini göstermiştir.
Uyuşturucu bağımlılığından kaynaklanan hasar nedeniyle bu eşik değerler daha yüksek olur ve bu nedenle uyuşturucu bağımlılarının dopaminin olumlu etkilerini yaşaması daha güç hale gelir. Madde bağımlılarının ayrıca dopamin D2 reseptörlerinde ve dopamin arzında önemli azalmalar yaşadıkları bilimsel araştırmalarda gösterilmiştir.
Şeker ve doymuş yağ bakımından zengin diyetler dopamini baskılayabilir ve bir kişinin diyetinde protein eksikliği, vücutta dopamin oluşturmaya yardımcı olan bir amino asit olan yeterli l-tirozin olmadığı anlamına gelebilir.
Bir araştırmada da, obez olan ve belirli bir gene sahip olan kişilerde dopamin eksikliğinin daha yaygın olduğu belirlenmiştir.
- Depresyon
- Şizofreni
- Halüsinasyonlar veya sanrılar dahil psikoz
- Parkinson hastalığı
Bağımlılık yapan maddelerin kullanımının dopamin düzeylerini etkileyebileceği düşünülmektedir. Çalışmalar, tekrarlanan madde kullanımının dopamin hücresi aktivasyonu ve sinyalizasyonu için gereken eşik değerleri değiştirebileceğini göstermiştir.
Uyuşturucu bağımlılığından kaynaklanan hasar nedeniyle bu eşik değerler daha yüksek olur ve bu nedenle uyuşturucu bağımlılarının dopaminin olumlu etkilerini yaşaması daha güç hale gelir. Madde bağımlılarının ayrıca dopamin D2 reseptörlerinde ve dopamin arzında önemli azalmalar yaşadıkları bilimsel araştırmalarda gösterilmiştir.
Şeker ve doymuş yağ bakımından zengin diyetler dopamini baskılayabilir ve bir kişinin diyetinde protein eksikliği, vücutta dopamin oluşturmaya yardımcı olan bir amino asit olan yeterli l-tirozin olmadığı anlamına gelebilir.
Bir araştırmada da, obez olan ve belirli bir gene sahip olan kişilerde dopamin eksikliğinin daha yaygın olduğu belirlenmiştir.
Dopamin Eksikliği Tanısı
Beynindeki dopamin düzeylerini
doğrudan ölçmenin güvenilir bir yöntemi bulunmamaktadır.
Beyindeki dopamin seviyesi dengesizliğini belirlemenin bazı dolaylı yolları vardır. Doktorlar, dopamin kullanan sinir hücreleri ile pozitif korelasyon gösteren dopamin taşıyıcılarının yoğunluğunu ölçebilir. Bu test, dopamin taşıyıcılarına bağlanan radyoaktif bir materyalin enjekte edilmesini ve bir kamera yardımıyla ölçülmesini içerir.
Doktorlar, düşük dopamin seviyeleri ile ilgili bir durumunun olup olmadığını belirlemek için kişinin belirtilerine, yaşam tarzı faktörlerine ve tıbbi geçmişine bakacaktır.
Beyindeki dopamin seviyesi dengesizliğini belirlemenin bazı dolaylı yolları vardır. Doktorlar, dopamin kullanan sinir hücreleri ile pozitif korelasyon gösteren dopamin taşıyıcılarının yoğunluğunu ölçebilir. Bu test, dopamin taşıyıcılarına bağlanan radyoaktif bir materyalin enjekte edilmesini ve bir kamera yardımıyla ölçülmesini içerir.
Doktorlar, düşük dopamin seviyeleri ile ilgili bir durumunun olup olmadığını belirlemek için kişinin belirtilerine, yaşam tarzı faktörlerine ve tıbbi geçmişine bakacaktır.
Dopamin Eksikliği Tedavisi
Dopamin eksikliğinin tedavisi
altta yatan bir nedenin bulunup bulunamayacağına bağlıdır.
Bir kişiye depresyon veya şizofreni gibi bir zihinsel sağlık durumu teşhisi konulursa, doktor belirtileri azaltacak ya da ortadan kaldıracak ilaçlar reçete edebilir. Bu ilaçlar anti-depresanlar ve ya diğer psikiyatrik ilaçları içerebilir.
Parkinson hastalığında kullanılan bazı ilaçlar da dopamin düzeylerinin arttırılmasına yardımcı olmaktadır.
Dopamin eksikliği tedavisi aşağıdakileri de kapsayabilir:
Bir kişiye depresyon veya şizofreni gibi bir zihinsel sağlık durumu teşhisi konulursa, doktor belirtileri azaltacak ya da ortadan kaldıracak ilaçlar reçete edebilir. Bu ilaçlar anti-depresanlar ve ya diğer psikiyatrik ilaçları içerebilir.
Parkinson hastalığında kullanılan bazı ilaçlar da dopamin düzeylerinin arttırılmasına yardımcı olmaktadır.
Dopamin eksikliği tedavisi aşağıdakileri de kapsayabilir:
- Psikolojik danışmanlık
- Beslenme ve yaşam tarzındaki değişiklikler
- Kas sertliği ve hareket problemleri için fizik tedavi
- D vitamini, magnezyum ve omega-3 seviyelerini arttırmak için takviyeler
