Tirozin, vücudun fenilalaninden (başka bir amino asit
türü) üretilen bir amino asittir. Et, balık, yumurta, süt ürünleri,
yumurta, kuruyemiş, baklagiller ve yulaf gibi çeşitli gıdalarda bulunan tirozin
beslenme takviyesi olarak da satın alınabilmektedir.
Tirozin, vücudunuzun melanin, dopamin ve norepinefrin dahil olmak üzere
birçok önemli beyin kimyasallarının üretimi için gereklidir. Ayrıca hormonlarınızı
üretmede ve düzenlemede rol oynayan adrenal, tiroid ve hipofiz bezlerinin sağlıklı
çalışmasına katkıda bulunur.
Tirozin ne için kullanılır?
Tirozin takviyelerinin en yaygın olarak fenilketonüri
olarak bilinen genetik bir bozukluğun tedavisinde kulanılır. Fenilketonüri
hastalarında, vücut fenilalanini düzgün bir şekilde işleyemez ve sonuç olarak vücudun
ihtiyacı olan tirozini üretemez.
Bilimsel dayanakları olmasa da alternatif tıpçılar
arasında tirozin kullanımının aşağıdaki durumlarda fayda sağladığı ifade
edilmektedir:
- Alzheimer
hastalığı
- Dikkat
eksikliği hiperaktivite bozukluğu
- Kronik
yorgunluk sendromu
- Depresyon
- Kalp
hastalığı
- Parkinson
hastalığı
- Adet öncesi
sendromu
- Stres
- Felç, inme
Bazı alternatif tıpçılar tirozin takviyelerinin
iştahı bastırmaya, kilo kaybına, zihinsel uyanıklığı artırmaya, hafızayı ve atletik
performansı iyileştirmeye yardımcı olabileceğini iddia etmektedir.
Tirozinin faydaları
Az sayıda bilimsel çalışma tirozin takviyesi almanın
etkilerine bakmış olmasına rağmen, tirozinin sağlığa belirli faydaları
olabileceğine dair bazı kanıtlar vardır. Mevcut araştırma bulgularına göre
tirozin aşağıdaki faydaları sağlayabilir.
Fenilketonüri
Toplam 56 fenilketonüri hastasının değerlendirildiği
çalışma verilere bakıldığında, tirozin takviyesi alan katılımcılarda, plasebo
verilenlere kıyasla kandaki tirozin seviyelerinin önemli ölçüde daha yüksek
olduğu bulunmuştur.
Bu sonuca rağmen araştırmacılar fenilketonüri
tedavisinde tirozin takviyelerinin önerilebilmesi için daha fazla çalışmaya
ihtiyaç olduğunu belirtmektedir.
Beyin
fonksiyonu
Bazı çalışmalar, tirozin takviyelerinin
kullanılmasının belirli koşullar altında beyin fonksiyonunu artırabileceğini
göstermektedir.
Bir araştırmada tirozin takviyesinin, kapsamlı
egzersiz sonrası odak ve uyanıklıkta önemli ölçüde daha fazla iyileşmeye yol
açtığını bulunmuştur.
Bir başka çalışmada tirozin takviyeleri
kullanılmasının, şiddetli soğuk maruziyetinin bilişsel performans ve bellek
üzerindeki zararlı etkilerine karşı korunmaya yardımcı olduğu belirlenmiştir.
Tirozin kilo vermeme yardımcı olabilir mi?
Tirozin takviyesinin kilo kaybını artırabileceğini
gösteren hiçbir klinik araştırma yoktur. Teorik olarak metabolizmayı
hızlandırabilir, çünkü epinefrin, norepinefrin ve dopaminin öncüsüdür. Bu
yüzden bazı kilo verdiren takviyelerin içeriğinde bulunur.
Tirozin uykusuzluğa neden olur mu?
Tirozin, özellikle çok miktarlarda kullanıldığında
uyarıcı olabilir ve enerjiyi artırabilir. Uykuya müdahale edebileceği için
akşam saatlerinde alınmamalıdır.
Olası yan etkiler
Tirozinin yan etkileri arasında bulantı, mide
ekşimesi, baş ağrısı, eklem ağrısı veya yorgun hissetme bulunmaktadır. Nadiren
de olsa, kurdeşen, nefes almada zorluk ve yüz, dudak, dil veya boğazda
karıncalanma ve şişme gibi alerjik reaksiyonlar meydana gelebilir. Alerjik
reaksiyon oluşursa en kısa sürede doktora başvurulmalıdır.
Hipertiroidizm veya Graves hastalığı olan kişiler, doktor
gözetiminde olmadan tirozin almamalıdır, çünkü vücut bir tiroid hormonu olan
tiroksini yapmak için tirozin kullanır.
