Yapraklı
yeşillikler ve diğer bitkisel gıdalar sağlık beslenmenin temel taşları olsa da
bu besinlerin bazılarında sağlık açısından zararlı olabilen oksalat (oksalik asit)
adlı bir bileşik bulunmaktadır.
Oksalat böbrek
taşına neden olabilir?
Oksalat
içeren çoğu gıda çok sağlıklıdır
Oksalat nedir?
Oksalik asit, birçok bitkide bulunan organik bir
bileşiktir.
Bunlar yapraklı yeşillikler, sebzeler, meyveler,
kakao, fındık ve benzeri yağlı tohumlarda bulunur.
Bitkilerdeki oksalik asit minerallere bağlanarak
osalat oluşur. “Oksalik asit” ve “oksalat” terimleri beslenme biliminde
birbirinin yerine kullanılır.
Vücudunuz kendi başına oksalat üretebilir veya
yiyeceklerden alabilir. Örneğin C vitamini vücutta metabolize olduğunda
oksalata da dönüştürülebilir.
Besinlerdeki oksalat vücutta kalsiyum oksalat ve
demir oksalat dahil olmak üzere bileşikler oluşturmak için minerallere bağlanır. Vücuuta
oluşan bu oksalatlar kolonda görülür, ancak böbrekler ve idrar yolunun diğer
kısımlarında da oluşabilir.
Çoğu insan için, bu bileşikler daha sonra dışkı veya
idrarda vücuttan atılır.
Hassas bireyler için
yüksek oksalatlı beslenme, böbrek taşı ve diğer sağlık problemleri riskinde
artışla ilişkilendirilmiştir.
Oksalat (Oksalik Asit) Zararları Nelerdir?
Mineral emilimini azaltabilir:
Oksalat ile ilgili
temel sağlık sorunlarından biri, bağırsaktaki minerallere bağlanabilmesi ve
vücudun bunları emmesini engelleyebilmesidir.
Örneğin, ıspanak kalsiyum ve oksalat açısından zengin
olsa da ıspanakta bulunan kalsiyumun vücuda emilimi oksalat içeriği nedeniyle
azalır.
Lifli gıdaları oksalat içeren gıdalarla birlikte
tüketmek gıdalardaki besin ögelerinin emilimini engeller.
Bununla birlikte, yiyeceklerdeki minerallerin sadece bazılarının
oksalata bağlanmaktadır.
Ispanaktan kalsiyum emilimi azalsa da, süt ve
ıspanak birlikte tüketildiğinde sütün kalsiyumunun emilimi etkilenmez.
Oksalat böbrek
taşına neden olabilir?
Normal olarak, idrar yolunda aynı anda kalsiyum ve az
miktarda oksalat bulunur, ancak çözünmüş şekildedirler ve sorun yaratmazlar.
Bununla birlikte, bazen kristaller oluşturmak için birbirlerine
bağlanırlar. Bazı insanlarda, bu kristaller, özellikle oksalat yüksek ve
idrar hacmi düşük olduğunda taş oluşumuna yol açabilir.
Küçük taşlar genellikle herhangi bir soruna neden
olmaz, ancak büyük taşlar idrar yolunda ilerledikçe idrarda şiddetli ağrı ve
kanamaya neden olabilir.
Diğer böbrek taşı türleri olmasına rağmen, yaklaşık%
80'i kalsiyum oksalattan oluşur
Bu nedenle, bir böbrek taşı sorunu olan kişilerin
oksalat içeriği yüksek gıda tüketimini en aza indirmeleri ve oksalatın zararlarından korunmaları önerilir.
Oksalatın diyette ne kadar azaltılacağını belirlemek
için zaman zaman test yaptırılması önerilir.
Oksalat
içeren çoğu gıda çok sağlıklıdır
Sağlık üzerinde bazı olumsuz etkileri olsa da oksalat
içeren gıdalar beslenme açısından gereklidir. Çünkü bu gıdaların çoğu önemli
antioksidanlar, lif ve diğer besinleri içeren sağlıklı gıdalardır.
Bu nedenle, çoğu insanın
yüksek oksalatlı yiyecekleri yemeyi tamamen bırakması iyi bir fikir değildir.
Yüksek oksalat içeren gıdalar
Oksalatlar hemen hemen
tüm bitkilerde bulunur, ancak bazı bitkiler çok yüksek miktarlar içerirken,
diğerlerinde çok az miktarda bulunur. Hayvansal gıdalarda ise kayda değmeyecek
kadar az miktardadır.
Oksalattan yüksek gıdalar (porsiyon başına 100-900 mg)
şunları içerir:
Oksalatın zararlarından kaçınmak için yukarıda belirtilen yiyeceklerin tüketimi sınırlandırımalıdır.