Bamya dünyanın çeşitli bölgelerinde yetiştirilmekle birlikte ana vatanı kuzeydoğu Afrika’dır. Özellikle Nil nehri havzasında Mısır ve Etiyopya’da 3500 yıldır üretiminin yapıldığı bilinmektedir. Asya’daki bazı ülkelerde kadın parmağı adı verilen bamya, biyolojik olarak bir meyve olmakla birlikte sebze gibi tüketilir. Bazı insanların yapışkan dokusu nedeniyle pek sevmediği bir besin olsa da zengin besin içeriği ve doğru pişirildiğinde olağanüstü lezzetli bir sebzedir.

Bamya, zengin besin değeri ile sağlığa çok faydalıdır

Bu yazımızda bamyanın faydaları, hangi hastalıklara iyi geldiği ve besin değerleri hakkında bilgilere yer verilmiştir.

Bamyanın Besin Değerleri

Bamya etkileyici bir besin profiline sahiptir. 100 gram çiğ bamyanın besin değerleri şöyledir:

Kalori: 33

Karbonhidrat: 7 gram

Protein: 2 gram

Yağ: 0 gram

Lif: 3 gram

Magnezyum: Günlük İhtiyacın (Gİ) % 14'ü

Folat: Gİ'nin % 15'i

A Vitamini: Gİ'nin % 14'ü

C Vitamini: Gİ'nin % 26'sı

K Vitamini: Gİ'nin % 26'sı

B6 Vitamini: Gİ'nin % 14'ü

Bamya mükemmel bir C ve K1 vitamini kaynağıdır. C vitamini, genel bağışıklık fonksiyonunuza katkıda bulunan suda çözünür bir besindir, K1 vitamini ise kan pıhtılaşmasındaki rolü ile bilinen yağda çözünen bir vitamindir.

Ek olarak bamya, kalori ve karbonhidrat bakımından düşüktür ve biraz protein ve lif içerir. Birçok meyve ve sebzede protein genellikle daha düşüktür. Bu da bamyayı benzersiz kılar.

Yeterli protein tüketmek, kilo yönetimi, kan şekeri kontrolü, kemik yapısı ve kas kütlesinin korunması adına gereklidir.

Bamya, sağlığınıza fayda sağlayan birçok antioksidan içerir.

Antioksidanlar, serbest radikaller adı verilen zararlı moleküllerden gelen hasara karşı vücudu savunan gıdalardaki bileşiklerdir.

Bamyadaki ana antioksidanlar, flavonoidler ve izokuersetin dahil polifenollerin yanı sıra A ve C vitaminleridir.

Araştırmalar, polifenollerden zengin beslenmenin, kan pıhtıları ve oksidatif hasar riskini azaltarak kalp sağlığını iyileştirebileceğini göstermektedir.

Polifenoller, iltihaplanmaya karşı beyni koruma özellikleri nedeniyle beyin sağlığına da yarar sağlayabilir.

Bu savunma mekanizmaları beyni yaşlanma belirtilerinden korumaya ve biliş, öğrenme ve hafızayı iyileştirmeye yardımcı olabilir.

Bamyanın Faydaları Nelerdir?

Bamyanın tıbbi açıdan faydalı olduğu alanlar arasında aşağıdaki özellikler ön plana çıkmaktadır:

Anemi: Bamya, kırmızı kan hücrelerinin üretimine yardımcı olarak kansızlık yaşamanızı önleyici özellik taşır.

Kanser: Yüksek antioksidan kapasitesi ile bağışıklık sisteminin korunmasını sağlar ve hücrelerin mutasyona uğramasını önler.

Astım: Yine C vitamini ve diğer antioksidan içeriği sayesinde astım ataklarının önlenmesine yardımcı olur.

Kemik sağlığı: İçeriğindeki folik asit kemik sağlığı üzerinde etkilidir ve kemik erimesinin önlemede bamya yemenin yararı vardır.

Kalp sağlığı: Çözünür liften zengin olan bamya kolesterol düzeylerinin düşürülmesinde rol oynar. Bu sayede kalp damar hastalıkları riskini azaltır.

Kabızlık: Zengin lif içeriği ile dışkıya hacim kazandırır, toksinlerin atılmasına yardımcı olur ve laksatif etkisi ile bağırsak hareketlerini rahatlatır. Düzenli bamya tüketimi kolon kanseri riskini azaltabilir.

Şeker hastalığı: Kan şekeri düzeylerini düşürmeye katkı sağlar. Bazı araştırmacılar bamyanın sindirim sistemindeki şeker emilimini azalttığını ve daha kararlı bir kan şekeri tepkisine yol açtığını ileri sürmüştür.

Bağırsak florası: Liften zengin olan bamya prebiyotik özellik taşır ve bağırsak florasındaki yararlı bakterilerin sayısının arttırılmasında rol oynar.

Bağışıklık sistemi: C vitamini ve diğer antioksidan bileşikler sayesinde bağışıklık sitemini güçlendirir ve soğuk algınlığı gibi hastalıkları önler.

Hamilelik: Yüksek folik asit içeriği ile hamileler için ideal bir besindir. Folik asit, anne karnındaki fetusun beyin gelişimi için en önemli vitaminlerden biridir. 100 gram bamya günlük ihtiyacın yaklaşık %15’ini karşılar.

Göz sağlığı: A vitamini, beta karoten, ksantin ve lutein içeriği ile göz sağlığı için ideal besinlerden biridir.

Cilt sağlığı: A ve C vitamininden zengin olan bamya sivilceleri önler, cilde parlaklık kazandırır. Kolajen oluşumunu uyararak ince çizgileri ve kırıklıkları azaltır. Cildi gençleştirir.

Böbrek hastalıkları: Diyabetik nefropati tedavisinde bamya tüketiminin etkisini araştıran bir çalışmaya göre diyetinde bamya bulunanlarda idrar proteini ve ürik asit düzeylerinde düşüş kaydedilmiştir. Araştırma sonucunda diyabetlilerde görülen böbrek hastalıklarında bamya tüketiminin faydalı olduğu yargısına varılmıştır.

Bamyanın Zararları Var Mıdır?

Bamya K vitamini bakımından yüksek olduğundan, kan inceltici ilaç Coumadin'e (warfarin) müdahale edebilir. Coumadin kullanıyorsanız, diyetinizde kontrollü miktarda K vitamini almanız gerekir. K vitamini içeren yiyecekleri (genellikle yapraklı yeşil sebzeler) tüketiminizi doktorunuzla ve diyetisyeninizle konuşmalısınız.

Bamya, bazı insanlarda eklem ağrısı, artrit ve uzun süreli inflamasyonu tetikleyebilen toksik bir bileşik olan solanin içerir. Patates, domates, patlıcan, yaban mersini ve enginarda de solanin bulunur.

Bamya ayrıca doğal olarak oluşan bir bileşik olan oksalat içerir. Böbrek bozuklukları gibi belirli rahatsızlıkları olan insanlar oksalat tüketimini sınırlamalıdır, çünkü böbrek taşlarının oluşumuna katkıda bulunabilir.