Stresin yaşandığı zamanlarda baş ağrıları, kaslarda gerginlik, bunalmış ve kontrolden çıkmış hissetmek gibi fiziksel, zihinsel ve duygusal sorunlar ortaya çıkabilir. Stresin hemen hissedilen bu etkilerinin yanı sıra orta vadede kilo alımı gerçekleşebilir ya da kilo verilebilir.

Kilo almak ya da vermek genellikle stresin yüksek olduğu zamanlarda ve onu takip eden günlerde, haftalarda bir sorun olarak karşımıza çıkar. Artan stres seviyeleri, kortizol, DHEA ve adrenalin gibi hormonların düzensizleşmesine neden olur. Artan stres durumunda, böbreküstü bezlerimiz bu hormonları aşırı veya yetersiz miktarlarda üretmeye başlar. Stres azaldığında, hormon seviyeleri stabilize olmalıdır. Ancak strese bağlı olarak düzensiz hale gelen bu hormonların uzun süre boyunca vücudumuz üzerindeki olumsuz etkileri devam edebilir. Bu olumsuz etkiler arasında kilo almak ya da zayıflamak da bulunmaktadır.

Yüksek stres kilo almanıza neden olabilir

Stres Kilo Aldırır Mı Verdirir Mi?

Özellikle kortizol kilo alma ya da verme üzerindeki en etkili hormondur. Kortizol hem fazla olduğunda hem de eksikliğinde kan şekeri seviyelerini ve tiroid fonksiyonunu etkileyebilir, kilonun dalgalanmasına ve metabolizmanın yavaşlamasına neden olabilir. Kortizol dengesizliklerine yol açabilecek başlıca stres faktörleri şunlardır:

• Duygusal iniş ve çıkışlar

• Uyku yetersizliği

• Aşırı şeker ve karbonhidrat alımı

• Vardiyalı çalışıyor olmak

• Öğün atlamak ya da geciken şekilde yemek

• Ciddi enfeksiyonlar

• Aşırı çalışma (zihinsel veya fiziksel)

• Travmatik yaralanmalar

• Aşırı egzersiz (özellikle dayanıklılık egzersizleri)

• Toksinlere fazla maruziyet

Kortizol, kan şekerini kontrol eden insülin hormonu ile karmaşık bir ilişkiye sahiptir. Kortizol seviyeleri arttığında, vücudumuzdaki hücreler insüline dirençli hale gelebilir. Bunun sonucunda oluşan kan şekerindeki artış kilo alımına ve potansiyel olarak tip 2 diyabete neden olabilir. Kortizol seviyeleri aşırı düştüğünde, bu adrenal tükenme olarak bilinir. Bu meydana gelirse, kan şekeri seviyeleri düşerek zayıflmaya ve düşük stres toleransına bağlı hipoglisemiye neden olabilir. Hem yüksek hem de düşük kortizol, yorgunluk, depresyon, üşüme, hafıza ve konsantrasyonda azalma gibi metabolizma düşüklüğü belirtilerini tetikleyebilir.

Kortizolun sorumlu olduğu şeylerden bir diğeri de tiroid hormonlarının sağlıklı bir şekilde üretilmesine sağladığı katkıdır. Uygun tiroid fonksiyonu sağlıklı bir metabolizmanın korunmasına yardımcı olur, ancak hem yüksek hem de düşük kortizol seviyeleri tiroid hormonunun aktif olmayan formundan aktif formuna dönüşümünü bozabilir. Bu düşük tiroid durumuna yol açabilir, kilo adlırabilir ve metabolizmanın yavaşlamasına bağlı belirtilerin ortaya çıkmasına neden olabilir.

Hormon dengesizliğini doğru bir şekilde gidermek için uygulanan bazı testler bulunmaktadır. Tiroid ve kan şekeri için kan testleri, yavaşlayan metabolizma hızı ve buna bağlı sorunları tespit etmeye yardımcı olabilir. Ek olarak, kortizol seviyeleri ve genel olarak adrenal fonksiyon, Adrenalkorteks Stres Profili ve Kortizol Uyanma Yanıtı testleriyle ile doğru bir şekilde değerlendirilebilir.

Bu testler, adrenal fonksiyonunuzun aşırı mı yoksa az mı çalıştığını gösterir. Bireysel adrenal ritminizi belirlemek için yapılan bu testlerde 24 saat içinde dört kez tükürük örneği alınır ve gün boyunca hormon seviyenizi belirlemek için incelenir. Adrenal ritminiz belirlendikten sonra, kişiselleştirilmiş bir adrenal-dengeleme tedavi planı uygulanabilir. Bu plan kapsamında stresi azaltan beslenme programı ve yaşam tarzı değişiklikleri fayda sağlayacaktır. Ve böylelikle strese bağlı kilo alıyorsanız kilo verebilir ya da fazla stres sizde kilo verdiriyorsa kilo alabilirsiniz.