Tansiyon neden yükselir? Az bilinen yüksek tansiyon
nedenleri!
Yüksek tansiyon Türkiye’de her 3 yetişkinden birini
etkileyen önemli bir sağlık sorunudur. Tedavi alınmadığı durumlarda kalp
hastalıkları, inme, böbrek hastalıkları ve körlük gibi sağlık sorunlarının ortaya
çıkmasına neden olabilmektedir. Tansiyon neden yükselir sorusunun cevabı
yapılan bilimsel araştırmalarla kısmen ortaya konmuş ve yüksek tansiyon
açısından risk faktörleri tanımlanmıştır. Ancak hastaların büyük çoğunluğunda
görülen yüksek tansiyon, nedeni belirlenemeyen ya da birincil yüksek tansiyon
sınıfındadır. Nedeni net olarak bilinen
ikincil (sekonder) yüksek tansiyon böbrek rahatsızlıklarına ya da başka
hastalıklar için kullanılan ilaçlara bağlı olarak gelişen tansiyondur.
Aşağıda tanımlanmış risk faktörleri tansiyonunuzun yüksek
olmasının nedenleri olabilir:
Yaş:
Yaşlandıkça yüksek tansiyon riski artmaktadır
Aile:
Eğer ailenizde yüksek tansiyon hastaları varsa sizde
de yüksek tansiyon görülme olasılığı artmaktadır. ABD ve Avrupa’da yapılan
çalışmalarda 8 farklı genetik faktörün yüksek tansiyon riskini arttırdığı
belirlenmiştir.
Sıcaklık:
Fransa’da yürütülmüş bir çalışma mevsimlerin
tansiyon değerleri üzerindeki etkisine bakmış ve kış aylarında tansiyonda
yükselme ve yaz aylarında tansiyonda düşme belirlenmiştir.
Etnisite:
Afrika ve Güney Asya kökenlilerde yüksek tansiyon
gelişme riskinin Avrupa orijinli kişilerden daha yüksek olduğuna ilişkin
bilimsel veriler bulunmaktadır.
Şişmanlık:
Obez ve şişman kişilerde yüksek tansiyon görülme
sıklığı normal kilolulara göre daha fazladır.
Hareketsizlik:
Fiziksel aktiviteleri az olan kişilerin
yüksek tansiyona yakalanma riskleri artmaktadır.
Cinsiyet:
Cinsiyet: Yapılan çalışmalara göre yüksek
tansiyon görülme sıklığı yetişkin erkeklerde kadınlara göre daha fazladır. 60
yaş üstünde ise cinsiyetler arası risk farkı bulunmamaktadır.
Sigara kullanımı:
Sigara kullanımı kan damarlarını
daralttığı ve kanın oksijen düzeyini azalttığı için sigara içmek yüksek
tansiyona neden olabilmektedir.
Alkol tüketimi:
Düzenli alkol kullananlarda yüksek tansiyon
riski artmaktadır. Bristol Üniversitesi tarafından yapılan bir çalışmada sık
alkol tüketenlerin alkol almayanlara kıyasla büyük tansiyon düzeyleri 7 mm Hg
yüksek bulunmuştur.
Fazla tuz tüketimi:
Tuz tüketiminin fazla olduğu toplumlarda
yüksek tansiyon görülme sıklığı az tuz tüketen toplumlara kıyasla fazladır.
Fazla yağlı beslenme:
Yağlı besinlerin fazla tüketilmesi
sonucunda tansiyon yükselmektedir. Ancak pek çok beslenme uzmanına göre yüksek tansiyon
yağın miktarından çok ne tür yağ tüketildiği ile alakalıdır. Doymuş ve trans
yağların tüketilmesinin yüksek tansiyona neden olabileceği yaygın görüştür.
Stres:
İş ya da günlük yaşamdaki pek çok stres faktörünün
yüksek tansiyona neden olabileceğini gösteren çalışmalar bulunmaktadır.
Özellikle uzun dönem stres altında kalanların yaşamlarının ileriki yıllarında
yüksek tansiyon hastası olma olasılıkları artmaktadır.
Diyabet:
Gerek tip 1 gerekse tip 2 diyabet hastaları yüksek
tansiyon riski taşımaktadırlar. Kan şekeri yüksekliğinin tansiyon düzeylerini
yükselttiği düşünülmektedir.
Hamilelik:
Aynı yaş grubundaki hamile kadınların olmayanlara
kıyasla yüksek tansiyon riskleri artmaktadır. Yüksek tansiyon hamilelikte en
sık karşılaşılan sağlık sorunlarından biridir.
Sedef hastalığı:
ABD’de 14 yıl boyunca 78 bin kadın
üzerinde yapılan incelemeye göre sedef hastalığının, yüksek tansiyon ve diyabet
açısından risk faktörü olduğu belirlenmiştir.
BPA:
Sert plastiklerin içinde bulunan bir kimyasal olan BPA’nın
yüksek tansiyona neden olduğuna ilişkin bilimsel bir çalışma bulunmaktadır. BPA’nın
başka sağlık sorunlarına da neden olabileceğine ilişkin kanıtlar mevcuttur. Bu
yüzden sert plastik ambalajlardaki yiyecek ve içeceklerin olabildiğince az
kullanılması önerilmektedir.
Uyku apnesi:
Günde 6 saatten az uyumanın yüksek tansiyona
neden olabileceği düşünülmektedir. Uyku apnesi ile yüksek tansiyon arasında da
ilişki olduğu klinik çalışmalarda gösterilmiştir. Uyku apnesi olan kişilerde
uyuma sırasında hava akışının azalmasına bağlı olarak kalp üzerinde baskı artar
ve bu durum yüksek tansiyona neden olur.
İlaçlar:
Bazı ağrı kesiciler, anti inflamatuvarlar, anti
depresanlar ve doğum kontrol haplarının yüksek tansiyona neden olabileceği
bildirilmektedir. Bu konudaki uyarılar ilaç prospektüslerinden takip edilmeli
ve doktora danışılmalıdır.
Kaynaklar:
http://www.medicalnewstoday.com/releases/135805.php
http://www.medicalnewstoday.com/articles/146940.php http://hyper.ahajournals.org/content/early/2014/12/08/HYPERTENSIONAHA.114.04261.short
