Kajunun Faydaları
Kaju fıstığı kuruyemiş olarak tüketilen ve
ülkemizde son yıllarda tanınmaya başlayan yağlı tohumlardan bir tanesi. Kaju, anavatanı
olan Amazon ormanlarında doğal olarak yetişen kaju meyvesinin tohumudur ve
Portekizli koloniciler tarafından 16. yüzyıldan itibaren dünyaya yayılmıştır. Kaju
sağlıklı yağlardan, proteinden, vitamin ve minerallerden zengin bir tohumdur. Kajunun
faydaları arasında kolesterol ve kan basıncını düşürmesi, kansere karşı etkili
olması, kalp hastalıklarına karşı koruyucu olması, safra taşı riskini azaltması
ve kemik sağlığını olumlu etkilemesi gibi pek çok sağlık sorunu bulunmaktadır.
Kajunun hangi sağlık sorunlarında yaraları olduğuna ilişkin bilgiler aşağıdaki başlıklar altında sıralanmıştır:
Kalp ve damar hastalıkları
Kaju her ne kadar yağ içeriği yüksek olsa dahi bu yağların %82 si doymamış yağlardır ve doymamış yağların da %66 sı zeytinyağında da bulunan ve kalp dostu olarak bilinen tekli doymamış yağlardır (1,2). Bu yağların, trigliserit ve kolesterol düşürücü etkisi bilinmektedir. Kajuda ayrıca magenzyum iyi miktarda bulunur. Magnezyum kan basıncını düşürmede etkili olan bir mineraldir. Bir çalışmaya göre haftada en az 4 kez yağlı tohum tüketenlerde, hiç ya da çok seyrek tüketenlere kıyasla koroner kalp hastalığı riski %37 azalmaktadır (3). Koroner kalp hastalığı, Türkiye’de en sık görülen ölüm nedenidir. Tüm bu özellikleri ile kajunun, kalp ve damar hastalıklarına karşı koruma sağladığı söylenebilir.
Kanser
Çok net veriler bulunmamakla birlikte genel olarak yağlı tohumlar tüketmenin özellikle kolon ve rektum kanserlerine karşı koruyucu etkisinin olabileceği düşünülmektedir (4).
Saç ve cilt sağlığı
Kaju bakır mineralinden çok zengindir. Bakır pek çok enzimin bir parçası olarak görev alır. Tirozinaz enziminin de bir parçasıdır. Tirozinaz enzimi tirozini, saç ve cilde rengini veren pigment olan melaninine dönüştürür. Vücutta yeterli bakır bulunmazsa bu enzim işlevini yapamaz. Melaninin eksikliğinde ciltte lekeler ve saçlarda renk kaybı görülür.
Kemik sağlığı
Kaju tıpkı bakır gibi magnezyumdan da çok zengindir. Vücutta bulunan magnezyumun çoğu kemiklerde bulunur ve kalsiyum kadar olmasa da kemik sağlığı üzerinde önemli etkiye sahiptir. Magnezyumun bir kısmı kemiklerin fiziksel şeklini vermeye yardımcı olurken bir kısmı da kemiklerin yüzeyinde depolanarak vücudun magnezyum ihtiyacının karşılanmasında kullanılır. Bakırın da kemik sağlığı üzerinde etkisi bulunmaktadır. Bakır, kollajen ve elastinin birleştirilmesinde ve bu sayede kemiklerin ve eklemlerin ihtiyacı olan maddelerin temininde görev alan enzimlerin bir parçasıdır.
Sinir sistemi
Magnezyum vücutta kalsiyumu dengeler. Bu sayede kalsiyumun sinir hücrelerine girmesini engelleyerek sinirleri rahatlatır. Diyette yeterli magnezyum bulunmazsa kalsiyum sinir hücrelerinde aşırı faaliyete ve aşırı mesajlaşmaya neden olur.
Magnezyum eksikliği yüksek tansiyon, migren ve baş ağrıları, kaslarda gerginlik ve yorgunluğa da neden olur.
Safra taşı
Kajunun safra taşı oluşumunu önlemeye faydalı olduğunu gösteren çok kapsamlı bir çalışma bulunmaktadır. 80.000’in üzerinde kadından toplanan veriler doğrultusunda yapılan araştırmaya göre sıklıkla yağlı tohum tüketen kadınlarda hiç tüketmeyenlere göre safra taşı riski %25 azalmaktadır (5).
Kullanım önerileri ve uyarılar
Kaju yüksek kalorisi sebebiyle tıpkı diğer yağlı tohumlar (ceviz, badem, fındık vs.) gibi kontrollü tüketilmelidir.100 gram kaju 550
kaloridir. Kavrulmamış ve tuzlanmamış olarak tüketilmesi sağlık açısından daha
faydalı olacaktır. Çiğ kajuyu ara öğünlerde sağlıklı atıştırmalık olarak
yiyebilirsiniz. Haftada birkaç kez 30 gramlık porsiyonlarda tüketimi uygun
olacaktır
Kaju fıstığı bazı kişilerde alerjik reaksiyonlara; ciltte kaşıntıya, kusmaya, ishale ve nefes güçlüğüne neden olabilir. Özelikle çocuklarda kaju alerjisi daha sık görülmektedir. Kaju alerjisi içeriğinde bunan anakardik asit sebebiyle olmaktadır.
Kajunun hangi sağlık sorunlarında yaraları olduğuna ilişkin bilgiler aşağıdaki başlıklar altında sıralanmıştır:
Kalp ve damar hastalıkları
Kaju her ne kadar yağ içeriği yüksek olsa dahi bu yağların %82 si doymamış yağlardır ve doymamış yağların da %66 sı zeytinyağında da bulunan ve kalp dostu olarak bilinen tekli doymamış yağlardır (1,2). Bu yağların, trigliserit ve kolesterol düşürücü etkisi bilinmektedir. Kajuda ayrıca magenzyum iyi miktarda bulunur. Magnezyum kan basıncını düşürmede etkili olan bir mineraldir. Bir çalışmaya göre haftada en az 4 kez yağlı tohum tüketenlerde, hiç ya da çok seyrek tüketenlere kıyasla koroner kalp hastalığı riski %37 azalmaktadır (3). Koroner kalp hastalığı, Türkiye’de en sık görülen ölüm nedenidir. Tüm bu özellikleri ile kajunun, kalp ve damar hastalıklarına karşı koruma sağladığı söylenebilir.
Kanser
Çok net veriler bulunmamakla birlikte genel olarak yağlı tohumlar tüketmenin özellikle kolon ve rektum kanserlerine karşı koruyucu etkisinin olabileceği düşünülmektedir (4).
Saç ve cilt sağlığı
Kaju bakır mineralinden çok zengindir. Bakır pek çok enzimin bir parçası olarak görev alır. Tirozinaz enziminin de bir parçasıdır. Tirozinaz enzimi tirozini, saç ve cilde rengini veren pigment olan melaninine dönüştürür. Vücutta yeterli bakır bulunmazsa bu enzim işlevini yapamaz. Melaninin eksikliğinde ciltte lekeler ve saçlarda renk kaybı görülür.
Kemik sağlığı
Kaju tıpkı bakır gibi magnezyumdan da çok zengindir. Vücutta bulunan magnezyumun çoğu kemiklerde bulunur ve kalsiyum kadar olmasa da kemik sağlığı üzerinde önemli etkiye sahiptir. Magnezyumun bir kısmı kemiklerin fiziksel şeklini vermeye yardımcı olurken bir kısmı da kemiklerin yüzeyinde depolanarak vücudun magnezyum ihtiyacının karşılanmasında kullanılır. Bakırın da kemik sağlığı üzerinde etkisi bulunmaktadır. Bakır, kollajen ve elastinin birleştirilmesinde ve bu sayede kemiklerin ve eklemlerin ihtiyacı olan maddelerin temininde görev alan enzimlerin bir parçasıdır.
Sinir sistemi
Magnezyum vücutta kalsiyumu dengeler. Bu sayede kalsiyumun sinir hücrelerine girmesini engelleyerek sinirleri rahatlatır. Diyette yeterli magnezyum bulunmazsa kalsiyum sinir hücrelerinde aşırı faaliyete ve aşırı mesajlaşmaya neden olur.
Magnezyum eksikliği yüksek tansiyon, migren ve baş ağrıları, kaslarda gerginlik ve yorgunluğa da neden olur.
Safra taşı
Kajunun safra taşı oluşumunu önlemeye faydalı olduğunu gösteren çok kapsamlı bir çalışma bulunmaktadır. 80.000’in üzerinde kadından toplanan veriler doğrultusunda yapılan araştırmaya göre sıklıkla yağlı tohum tüketen kadınlarda hiç tüketmeyenlere göre safra taşı riski %25 azalmaktadır (5).
Kullanım önerileri ve uyarılar
Kaju yüksek kalorisi sebebiyle tıpkı diğer yağlı tohumlar (ceviz, badem, fındık vs.) gibi kontrollü tüketilmelidir.
Kaju fıstığı bazı kişilerde alerjik reaksiyonlara; ciltte kaşıntıya, kusmaya, ishale ve nefes güçlüğüne neden olabilir. Özelikle çocuklarda kaju alerjisi daha sık görülmektedir. Kaju alerjisi içeriğinde bunan anakardik asit sebebiyle olmaktadır.