Kabızlık Yapan Yiyecekler, Kabızlık Neden Olur?

Kabız Yapan Yiyecekler 

Günde en fazla 3 kez ile haftada en az 3 kez arasında tuvalete çıkıyorsanız dışkılamanız normal kabul edilir. Kabızlık haftada 3 kereden az dışkılama durumudur. Kabızlık üzerinde etkili olan durumlar arasında nörolojik ve psikolojik faktörler, ilaçların yan etkileri, uyku düzeni ile beslenme hataları ön plana çıkmaktadır. Kabızlığın yediklerimiz ve içtiklerimizle olan yakın ilişkisi sebebiyle kabız yapan yiyecekler hakkında bilgilenmeli ve bu sorunu aşmak için beslenmemizi yeniden düzenlemeliyiz. Bir yandan da bol su tüketmeli, lifli besinlere ağrılık vermeli ve fiziksel aktivitelerimizi arttırarak bağırsak hareketlerimizi hızlandırmalıyız.

Bilimsel veriler doğrultusunda kabızlığa neden olabilen yiyecekler aşağıda sıralanmıştır:

İşlenmiş ve rafine ürünler

Dışarıdan satın alınan işlenmiş yiyeceklerin pek çoğu lif açısından fakirdir ve bu sebeple kabızlık yapar. Çünkü lifler dışkının yumuşamasına ve geçişine yardımcı olurlar. Beyaz un ile hazırlanmış her türlü yiyecek, fast food yiyecekler, pastane ürünleri, marketlerde satılan hazır kekler ve cipsler gibi rafinasyona uğramış ve işlenmiş ürünleri beslenmeden çıkarmak kabızlık sorununu gidermeye yardımcı olabilir.  

Kafein

Kafein, diüretik bir maddedir  ve vücuttan su atar. Bağırsaklardaki suyu emer, dışkının kurumasına ve dolayısıyla kabızlığa neden olur. Çay, kahve, enerji içecekleri ve gazlı içecekler kafein içerirler. Bunlardan vazgeçemiyorsanız her bir bardak kafeinli içecek için ayrıca 1 bardak su için.

Hayvansal gıdalar

Beslenmede hayvansal besinlerin ağırlıkta olmasının dışkılama sıklığını azaltıcı etkisi bulunmaktadır.  Et ürünleri, süt ürünleri ve yumurta ağırlıklı beslenmek yerine bitkisel besin kaynaklarına ağırlık vererek kabızlık giderilebilir.

Bir araştırmada 15.000 omnivor (her şeyi yiyen, hepçil), 5.000 vejetaryen (et yemez, süt ürünleri ve yumurta yer) ve 1000 vegan (et, süt ürünleri ve yumurta yemez) denek üzerinde dışkılama sıklığı çalışması yapılmış ve dışkı sıklığı en düşük olan grubun “hepçil” grup olduğu belirlenmiştir. En sık dışkılama yapanlar ise veganlardır (1). Bu çalışma vegan beslenmenin yani sadece bitkisel kaynaklı besinleri tüketmenin kabızlık sorununun çözümüne katkı yapabileceğini göstermektedir. Bitkisel besinlerin lif içeriğinin yanı sıra bu besinler yoğun olarak su içerirler. Her ikisi de kabızlığa iyi gelir.

Süt ve süt ürünleri

Bebekler ve çocuklar üzerinde yapılan çalışmalara göre inek sütü protein alerjisi kabızlığa neden olabilmektedir (2). Yetişkinlerde daha seyrek gözükse de bu alerjiniz varsa süt ve süt ürünleri tüketiminiz kabızlık yapabilir.

Çikolata, muz ve siyah çay

Çok fazla çikolata ve muz tüketmenin ya da demli çay içmenin kabızlıkla ilişkili olduğunu gösteren veriler bulunmaktadır. Almanya’da 1000 in üzerinde kişiyle yapılan bir çalışmada muzun, çikolatanın ve siyah çayın kabızlığa neden olduğu belirlenmiştir (3).

Kabızlığın diğer nedenleri

İlaçlar

Pek çok ilaç yan etki olarak kabızlık yapabilir. Eğer aşağıdaki ilaç sınıflarındaki herhangi bir ilacı kullanıyorsanız kabızlığın sebebi olabilir (4).

• Opioidler
• Diüretikler
• Antidepresanlar
• Antihistaminikler
• Antispasmodikler
• Antikepileptikler
• Alüminyum içeren antasitler

Bu ilaçları kullanıyor ve kabızlık şikâyetiniz varsa doktorunuzdan kabızlık için ek bir tedavi uygulamasını talep edebilirsiniz.

Beslenmede ani değişiklik

Uyguladığınız bir diyet ya da seyahate çıkmanız sebebiyle beslenmenizde ani bir değişiklik yaşıyor olabilirsiniz. Her iki durumda da kabızlık ya da ishal gibi sindirim sistemi sorunları ortaya çıkabilir. Vücudunuzun alışık olmadığı besinlere verdiği tepkiler sebebiyle sorun yaşamamak için diyetinizde radikal değişiklikler yapmamalı ve seyahatlerinizde normalde tükettiğiniz besinlerin dışına çıkmamalısınız. Tadımlık olarak yeni yiyecekleri denemeniz sorun teşkil etmez.

Hamilelik

Hamilelik sırasındaki yüksek östrojen ve progesteron düzeyleri kabızlık yapabilir. Ayrıca kadınlar ve yaşlılar kabızlık açısından risk altındaki gruplar olarak kabul edilirler.

Ne zaman doktora başvurmalı

3 hafta ve daha uzun süredir kabızlık sorununuz devam ediyorsa doktora görünmeniz çok doğru olacaktır. Kabızlığın tedavi edilmemesi hemoroid ve rektal prolapsus yani kalın bağırsağın son bölümü olan rektumun anüsten dışarı sarkması gibi problemlere neden olabilir.

Kabızlık tedavisi genellikle diyetteki lif miktarını arttırma ve laksatif ilaçlarla gerçekleştirilir. Tedaviniz süresince doktorunuzla iletişimde kalmalısınız. Tedaviniz için verilen ilaç sizde istenen sonucu vermeyebilir ve ilaç değişikliği gerekebilir.