Havucun faydaları nelerdir?
Havucun A vitamini deposu olduğunu ve gözlere iyi geldiğini bilmeyen yoktur. Fakat havucun faydaları sadece göz sağlığını korumaktan ibaret değil. Bağışıklığı güçlendirmek, bazı kanser türlerine karşı vücudu korumak, yaşlanmayı geciktirmek ve cildi güzelleştirmek gibi pek çok farklı sağlık sorununa karşı havucun faydalı olduğu bilinmektedir.
Havucun A vitamini deposu olduğunu ve gözlere iyi geldiğini bilmeyen yoktur. Fakat havucun faydaları sadece göz sağlığını korumaktan ibaret değil. Bağışıklığı güçlendirmek, bazı kanser türlerine karşı vücudu korumak, yaşlanmayı geciktirmek ve cildi güzelleştirmek gibi pek çok farklı sağlık sorununa karşı havucun faydalı olduğu bilinmektedir.
Tatlımsı tadıyla sebzeler arasında en sevilenlerden biri
olması onun faydalarından herkesin yararlanması adına sevindirici bir durum. Bu
yararlı sebzeyi çiğ olarak tüketebileceğiniz gibi yemeklere, salatalara,
çorbalara ve hamur işlerine ekleyerek de değerlendirmeniz mümkün. Tabi en faydalı
hali onu çiğ olarak katur kutur yemektir. Pişirme, bazı besin değerlerinin kaybına neden olur.
Havucun besin değerleri
Bununla birlikte 100 gram havuç yediğinizde biotin ve K
vitamini ihtiyacınızın %20 sini, lif ihtiyacınızın %15 ini karşılarsınız.
Ayrıca C ve B6 vitamini ile potasyum ve magnezyum mineralleri gereksinimizin de
%10 unu karşılamış olursunuz. Daha az miktarlarda olmak üzere havuçta B1, B2,
folat ve E vitaminleri ile fosfor ve bakır da bulunmaktadır.
Havucun faydaları
Havuç yemenin sağlık üzerindeki etkileri pek çok bilimsel
çalışmaya konu olmuş ve sağlık üzerindeki olası faydalarına ilişkin anlamlı
veriler elde edilmiştir. Bunlar arasında öne çıkanlar şunlardır:
Kanser
Beslenme ile alınan karotenoidler ki havuç beta karoten
başta olmak üzere karotenoidlerden en zengin besinlerden biridir, antioksidan kapasiteleri
sayesinde vücuttaki serbest radikalleri azaltarak kanserlere karşı mücadele
ederler.
- Bir çalışmaya göre sigara içen ve havuç tüketmeyenlerin akciğer kanseri riski haftada en az bir kez havuç tüketenlere kıyasla üç kat fazladır (1).
- Japonya’da yapılan bir çalışmada beta karoten tüketimi ile kolon kanseri arasında ters bir ilişki bulunduğu belirlenmiştir (2).
- Bir başka araştırmada havuç suyu ekstresinin lösemili hücreleri öldürdüğü ve gelişimini önlediği belirlenmiştir (3).
- Bir çalışmaya göre alfa karotenden zengin bir beslenmenin protesta kanseri riskini azalttığı gösterilmiştir (4). Havuc beta karoten dışında alfa karoten açısından da en iyi kaynaklardan biridir.
- Alfa ve beta karotenden zengin sebzeler ve meyvelerle beslenmenin kadınlarda meme kanseri riskini azalltığını gösteren çalışmalar bulunmaktadır. (5,6)
- Bir başka araştırmada menopoz sonrası kadınlarda karotenoidlerden zengin beslenmenin yumurtalık kanseri riskini azalttığı belirlenmiştir.
Göz sağlığı
Havuçtaki beta karoten gözün sinir tabakasındaki gece görmeyi
sağlayan hücreler için gereklidir.
Yetersizliğinde gece görmede kayıp yaşanır. Yaşlanma ile birlikte
gelişen makula dejenerasyonu ve katarak gibi göz hastalıklarında da etkili
olabileceğine ilişkin veriler bulunmaktadır.
Cilt sağlığı
Beta karoten içeren beslenmenin özellikle güneş ışınlarına
karşı daha hassas kişilerde koruyucu etkiye sahip olarak güneş yanıklarını
azalttığı belirlenmiştir. Ancak cilt kanserlerine karşı koruma sağladığına
ilişkin kanıt oluşturulamamıştır.
Fiziksel performans
Bir çalışmada beta karotenden zengin beslenmenin yaşlı
kişilerde fiziksel performansı ve kas gücünü arttırdığı gösterilmiştir (7).
Kalp sağlığı
Geniş kapsamlı bir çalışmada renklerine göre sebze ve
meyvelerin kalp koruyucu etkisine bakıldı ve kalbin korunmasında en etkili olan
renk grubunun sarı-turuncu sebze ve meyveler olduğu ve bu grupta da havucun
kalp sağlığı üzerinde en etkili besin olduğu belirlendi (8).
Erkek sağlığı
Harvard Üniversitesi tarafından yapılan bir çalışmada beta-karotenden
zengin sarı ve turuncu sebze-meyvelerin spermleri güçlendirdiği ve sperm
kalitesini arttırarak erkek fertilitesini arttırdığı belirlendi. Tıpkı yukarıdaki
kalp sağlığı araştırmasında olduğu gibi bu araştırmada da sarı ve turuncu sebze
ve meyveler arasında sperm kalitesi ve fertilite üzerinde en etkili olanın
havuç olduğu açıklandı (9).
Uyarılar
A vitaminini fazlasının insanlar üzerinde toksik etkisi
bulunmaktadır. Ancak bu durum daha çok vitamin takviyeleri alınması durumunda
söz konusudur. Beslenme ile toksik etki yapacak dozda A vitamini düzeylerine
ulaşmak zordur.
Karotenden zengin besinlerin aşırı tüketiminin ciltte
turunculaşmaya neden olduğu bilinmektedir. Bu durumun sağlık açısından bir
zararının olmadığı bildirilmektedir.